1919'un göz gözü görmeyen o puslu havasında ikişer ay arayla çok önemli üç toplantı yapar vatanseverler. Haziran'ın 22'sinde yayınlanan Amasya Tamimi'nde durum tespiti yapılır, Amasya'nın parolası, şöyle belirlenir ""Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir"".İki ay sonra 23 Temmuz'da Erzurum'da lâfı fazla uzatmadan net bir şekilde çözüm ortaya konulur: ""Millî sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür. Manda ve himaye kabul edilemez"".Yine iki ay sonra Eylül'ün 4'ünde, milletin ve önayak olan kadroların kararlılığı bütün dünyaya yüksek sesle ilân edilir: ""Ya İstiklâl, ya ölüm"".Tam seksen sene sonra ortalığı gene duman kapladı.